Czy edukacja alternatywna to dobra perspektywa dla współczesnej szkoły? Tak, ale tylko wtedy, jeśli przyjmiemy, że w świecie późnej nowoczesności w ogóle są możliwe pedagogiczne i społeczne alternatywy.
Autorki i autorzy poszczególnych artykułów – które tym razem zebraliśmy pod pojemnym hasłem „edukacji alternatywnej” – pokazują, jak ważnym zagadnieniem jest reformowanie publicznej szkoły w taki sposób, aby zawsze była ona swego rodzaju kontrpropozycją dla głównego nurtu polityki oświatowej.
Numer otwiera rozmowa z dr Agnieszką Janik, pedagożką z Uniwersytetu Wrocławskiego, autorką książki Podwórkowe przestrzenie i miejsca zabaw. Studium pedagogiczno-kulturowe, za którą otrzymała Nagrodę im. Prof. Ryszarda Więckowskiego. Badaczka opowiada między innymi o swoich projektach naukowych i dydaktycznych. „Dzieciom trzeba pokazać alternatywy, jak outdoor education, którą się zajmuję – taka edukacja daje możliwość przeżywania prawdziwej ekscytacji, wynikającej z kontaktu ze światem zewnętrznym, z grupą rówieśniczą. To dopiero jest zabawa!” – mówi dr Janik w wywiadzie Zabawy (nie) trzeba się uczyć.
Jak wiele trudności sprawia unowocześnianie edukacji ukazał w szkicu Jakie alternatywy? prof. Bogusław Śliwerski. Znany osobom czytającym nasze pismo wybitny pedagog z Uniwersytetu Łódzkiego krytycznie skomentował przekształcenia w polskiej szkole po 1989 roku z punktu widzenia zmieniającej się jak w kalejdoskopie obsady kolejnych ministerstw oświaty. W tym sensie jedną z alternatyw, jakie należy poważnie wziąć pod uwagę, byłoby stopniowe uwalnianie szkolnictwa od biurokracji i populizmu.
Z kolei prof. Eva Zamojska z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu proponuje, jako alternatywę dla edukacji mainstreamowej, rozmawianie z dziećmi i młodzieżą o zmianach klimatycznych. Tematyka ekologiczna otwiera na ważne pytania dotyczące przyszłości nie tylko w zakresie ochrony naturalnego bogactwa Ziemi, ale także przemian społecznych. „Jednak sama edukacja powinna być prowadzona w oparciu o podstawową tezę, z której również wynika zachęta do działania: skoro zmiany klimatyczne mają charakter antropogeniczny i wiemy, jakie przedsięwzięcia człowieka te zmiany napędzają, powinniśmy jako ludzie ten niekorzystny trend zatrzymać” – stwierdza autorka w tekście Jak rozmawiać z dziećmi o zmianach klimatycznych?
Niezmiennie polecam publicystykę oświatową, teksty nauczycielek i nauczycieli oraz stałe rubryki, w których można znaleźć recenzje, relacje, felietony. Ważnych zagadnień dotyczy przede wszystkim rozmowa dr Katarzyny Rembackiej z dr Sylwią Chutnik, pisarką, feministką, aktywistką, którą publikujemy w ramach autorskiej rubryki „Spotkania z biografią”.
Sławomir Iwasiów
redaktor prowadzący
