Społeczeństwo późnej nowoczesności znajduje się w okresie przejściowym. Obserwujemy ważne zmiany – w tym formowanie nowej kultury szkoły. Jaka ona będzie? Czy porzuci stare teorie na rzecz nowatorskich rozwiązań dydaktycznych? Jakie doświadczenia w najbliższym czasie wpłyną na jej kształt?
Tego rodzaju pytania mogą prowadzić, między innymi, do takiego wniosku: nie ma dzisiaj „jednej” kultury szkoły, ponieważ edukacja, podobnie jak wiele innych dziedzin życia społecznego, stanowi wypadkową rozmaitych osobowości, wydarzeń, zjawisk. W tym numerze „Refleksji” próbujemy zmierzyć się z tą wielością – dlatego naszym Autorkom i Autorom daliśmy niełatwe „zadanie”, polegające na przedstawieniu różnych wersji współczesnej kultury szkoły. Trzeba dodać, że wywiązali się doskonale, o czym świadczy duża liczba znakomitych tekstów – zarówno popularyzujących wiedzę z zakresu pedagogiki i dziedzin pokrewnych, jak i przedstawiających językiem publicystyki nauczycielskiej realia pracy w oświacie.
Z jednej strony zatem dzisiejsza kultura szkoły ma wymiar, mimo wszystko, dość tradycyjny – opiera się przecież na silnej więzi między nauczycielami a uczniami, na wpisanej w edukacyjny proces nauczania-uczenia się transmisyjności wiedzy i umiejętności, wreszcie na ustalonym arbitralnie zbiorze reguł wychowawczo-dydaktycznych. Z drugiej jednak strony mnogie kultury szkoły kształtują się pod wpływem rewolucji technologicznych, politycznych napięć i stanów kryzysowych – takich jak pandemia COVID-19. Z tego swoistego zderzenia – „starej szkoły” i nieznanych do tej pory faktów społecznych – powstaje zupełnie nowa formacja, której jesteśmy integralną częścią.
Oczywiście potrzeba czasu i dystansu, żeby ocenić pewne wydarzenia o zasięgu globalnym – jednym z nich, dzisiaj najważniejszym, jest wspomniana pandemia. Pierwsze badania na ten temat już powstają, a ich wyniki pokazują, że mamy do czynienia z realną transformacją społeczną, która w przyszłości być może wpłynie na znane nam do tej pory formy edukacji.
Chciałoby się zatem oznajmić: oto nadchodzi nowa kultura szkoły!
Sławomir Iwasiów
redaktor prowadzący
