Z nauczycielskich stron
Trzydzieści lat temu w szczecińskim środowisku pedagogicznym, skupionym wokół Wojewódzkiego Ośrodka Metodycznego, powstała koncepcja wydawania czasopisma oświatowego. Tak narodziły się „Refleksje”, które do dzisiaj ukazują się regularnie nakładem Zachodniopomorskiego Centrum Doskonalenia Nauczycieli, zarówno w wersji papierowej, jak i cyfrowej. W związku z tym ważnym dla regionalnej oświaty jubileuszem 27 maja została zorganizowana konferencja naukowo-metodyczna pod tytułem „Działania wychowawcze szkoły”. W programie ujęto wydarzenia okolicznościowe, wykłady gości specjalnych (wśród których znaleźli się profesorowie: Bogusław Śliwerski, Magdalena Środa oraz Iwona Chmura-Rutkowska), promocję opracowanej na tę okazję książki pod tytułem Kalejdoskop. Współczesne pojęcia pedagogiczne, a także zajęcia warsztatowe. Przedsięwzięcie odbyło się w trybie hybrydowym.
Kalejdoskop
Kalejdoskop. Współczesne pojęcia pedagogiczne (PDF)
Link do pliku MOBI
Link do pliku EPUB
Wszelkiego rodzaju przesunięć, transformacji i przeobrażeń – przede wszystkim w zakresie edukacji – dotyczy Kalejdoskop. Zebraliśmy tutaj teksty naukowe i popularnonaukowe drukowane w latach 2015–2020 na łamach Zachodniopomorskiego Dwumiesięcznika Oświatowego „Refleksje” – czasopisma dla nauczycieli (i tworzonego w środowisku oświatowo-pedagogicznym), które ukazuje się nieprzerwanie od 1991 roku w Szczecinie nakładem Zachodniopomorskiego Centrum Doskonalenia Nauczycieli. Większość artykułów miała swój pierwodruk w rubryce „Wokół pojęć pedagogicznych”, stąd też zdecydowaliśmy się na quasi-słownikowy układ tomu.
Prezentowany zbiór zagadnień dotyczy, w najogólniejszym zarysie, najnowszych tendencji w pedagogice, ale także – w znaczeniu nieco szerszym niż akademickie badania nad wychowaniem – przemian współczesnej edukacji na tle rozwoju najnowszych teorii w obrębie nauk humanistycznych i społecznych. Jak zmienia się oświata pod wpływem rozwoju kultury, społeczeństwa, techniki? Jakie teorie i praktyki pedagogiczne obowiązują dzisiaj w codziennym nauczaniu i wychowaniu? Dlaczego jedne koncepcje humanistyczne i społeczne „wypadają z obiegu”, a inne zajmują ich miejsce?
Być może pewnym wytłumaczeniem dla takiego stanu rzeczy jest progresywność społeczeństw XXI wieku, zbudowanych na fundamentach nauki, wiedzy, technologii cyfrowych – wprawdzie w czasach (post)pandemicznych mobilność stanęła pod znakiem zapytania, ale to właśnie „ruch do przodu” wciąż stanowi wyznacznik nowoczesności. „Wprowadzanie zmian”, „unowocześnianie”, „reformowanie” – to pojęcia ze słownika współczesnej polityki społecznej, także oświatowej.
prof. Maria Czerepaniak-Walczak
dr Sławomir Iwasiów
Wokół pojęć pedagogicznych
Zapis rozmowy Anny Godzińskiej z redaktorami publikacji wydanej z okazji 30-lecia „Refleksji” – prof. Marią Czerepaniak-Walczak i dr. Sławomirem Iwasiowem
Anna Godzińska: Książka Kalejdoskop. Współczesne pojęcia pedagogiczne została wydana z okazji trzydziestolecia Zachodniopomorskiego Dwumiesięcznika Oświatowego „Refleksje”. Tom jest zbiorem artykułów publikowanych w rubryce „Wokół pojęć pedagogicznych”, utworzonej wspólnie z Katedrą Pedagogiki Ogólnej Instytutu Pedagogiki Uniwersytetu Szczecińskiego. Rozmowę z redaktorami publikacji, profesor Marią Czerepaniak-Walczak i doktorem Sławomirem Iwasiowem, chciałabym zacząć od jej genezy. Proszę opowiedzieć o tym, w jakim celu powstała rubryka „Wokół pojęć pedagogicznych”? Kto ją stworzył? Dlaczego stała się częścią „Refleksji”?
Sławomir Iwasiów: Zalążkiem książki, o której dzisiaj rozmawiamy, rzeczywiście była wspomniana przez ciebie rubryka „Wokół pojęć pedagogicznych”. Powołaliśmy ją do życia w „Refleksjach” mniej więcej siedem lat temu, kiedy przeprowadzałem wywiad z panią profesor do kolejnego numeru. Spotkaliśmy się wtedy na Uniwersytecie Szczecińskim. W rozmowie, już chyba poza głównym nagraniem, padł pomysł, żeby stworzyć osobne miejsce w „Refleksjach” na teksty o charakterze popularnonaukowym, które układałyby się w cykl przypominający mniej lub bardziej zorganizowany słownik czy też leksykon. Zamysł był taki: będziemy publikowali teksty, które połączą najlepsze cechy publicystyki i nauki. Formuła ta bardzo dobrze się sprawdziła, funkcjonuje na łamach „Refleksji” do dzisiaj. Zatem wydanie książki nie oznacza likwidacji rubryki. Wręcz przeciwnie – będziemy kontynuowali jej redagowanie.
Maria Czerepaniak-Walczak: Książka jest materialnym dowodem na realizację koncepcji, o której pan doktor powiedział. Okazuje się bowiem, że dzisiaj często w naukach pedagogicznych czy w humanistyce mówimy o sprawach znanych, ale od czasu do czasu trzeba odwołać się do nowych zjawisk, jeszcze raz sformułować definicje, odświeżyć słownik. To przecież w języku – zarówno potocznym, jak i naukowym, czy też w publicystyce – pojawiają się i nowe znaczenia starych pojęć, i nowe pojęcia, nazywające coś, czego do tej pory nie znaliśmy. Język jest zatem żywy, dynamiczny, podlega ciągłym przeobrażeniom. A jak się przekłada na rozmawianie o edukacji? Cóż, są to przede wszystkim rozmowy o życiu codziennym, a nie tylko o szkole czy tym, co się dzieje w klasie. To rozmowy o każdym i każdej z nas. Podczas nagrywania wywiadu do „Refleksji” okazało się, że istnieje potrzeba stworzenia swego rodzaju słownika, wspierającego nasze konwersacje o szkole i pedagogice. Nawiasem mówiąc, książka ta, jeżeli chodzi o szatę graficzną, nawiązuje do wcześniejszych publikacji wydanych w środowisku szczecińskich humanistów i filologów pod kierunkiem profesora Jerzego Madejskiego. Mam tu na myśli Interpretatywny słownik terminów kulturowych oraz Intepretatywny słownik terminów kulturowych 2.0. Kiedy wzięłam do ręki tamte publikacje, od razu powiedziałam na spotkaniu swojej katedry: robimy wersję pedagogiczną!
