Czy edukacja alternatywna to dobra perspektywa dla współczesnej szkoły? Tak, ale tylko wtedy, jeśli przyjmiemy, że w świecie późnej nowoczesności w ogóle są możliwe pedagogiczne i społeczne alternatywy.

Autorki i autorzy poszczególnych artyku­łów – które tym razem zebraliśmy pod pojem­nym hasłem „edukacji alternatywnej” – pokazu­ją, jak ważnym zagadnieniem jest reformowanie publicznej szkoły w taki sposób, aby zawsze była ona swego rodzaju kontrpropozycją dla główne­go nurtu polityki oświatowej.

Numer otwiera rozmowa z dr Agnieszką Janik, pedagożką z Uniwersytetu Wrocław­skiego, autorką książki Podwórkowe przestrzenie i miejsca zabaw. Studium pedagogiczno-kulturowe, za którą otrzymała Nagrodę im. Prof. Ryszarda Więckowskiego. Badaczka opowiada między innymi o swoich projektach naukowych i dy­daktycznych. „Dzieciom trzeba pokazać alter­natywy, jak outdoor education, którą się zajmu­ję – taka edukacja daje możliwość przeżywania prawdziwej ekscytacji, wynikającej z kontaktu ze światem zewnętrznym, z grupą rówieśniczą. To dopiero jest zabawa!” – mówi dr Janik w wy­wiadzie Zabawy (nie) trzeba się uczyć.

Jak wiele trudności sprawia unowocześnia­nie edukacji ukazał w szkicu Jakie alternatywy? prof. Bogusław Śliwerski. Znany osobom czy­tającym nasze pismo wybitny pedagog z Uni­wersytetu Łódzkiego krytycznie skomentował przekształcenia w polskiej szkole po 1989 roku z punktu widzenia zmieniającej się jak w kalej­doskopie obsady kolejnych ministerstw oświaty. W tym sensie jedną z alternatyw, jakie należy po­ważnie wziąć pod uwagę, byłoby stopniowe uwal­nianie szkolnictwa od biurokracji i populizmu.

Z kolei prof. Eva Zamojska z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu proponuje, jako alternatywę dla edukacji mainstreamowej, rozmawianie z dziećmi i młodzieżą o zmianach klimatycznych. Tematyka ekologiczna otwie­ra na ważne pytania dotyczące przyszłości nie tylko w zakresie ochrony naturalnego bogactwa Ziemi, ale także przemian społecznych. „Jednak sama edukacja powinna być prowadzona w opar­ciu o podstawową tezę, z której również wynika zachęta do działania: skoro zmiany klimatyczne mają charakter antropogeniczny i wiemy, jakie przedsięwzięcia człowieka te zmiany napędzają, powinniśmy jako ludzie ten niekorzystny trend zatrzymać” – stwierdza autorka w tekście Jak roz­mawiać z dziećmi o zmianach klimatycznych?

Niezmiennie polecam publicystykę oświa­tową, teksty nauczycielek i nauczycieli oraz stałe rubryki, w których można znaleźć recenzje, rela­cje, felietony. Ważnych zagadnień dotyczy przede wszystkim rozmowa dr Katarzyny Rembackiej z dr Sylwią Chutnik, pisarką, feministką, akty­wistką, którą publikujemy w ramach autorskiej rubryki „Spotkania z biografią”.

Sławomir Iwasiów
redaktor prowadzący